Andy Oppong weet waarover hij het heeft. Zelf kwam hij als elfjarige jongen uit Ghana naar Nederland. Hij kon hier zijn draai niet vinden, sprak de taal niet, voelde zich onbegrepen en gleed steeds verder af. Pas toen hij een bevlogen leerkracht leerde kennen kwam de kentering. Die las zich in, in het dossier van Andy en stelde vast dat er weinig aandacht was gegeven aan zijn culturele context en potentie. Die hielp hem landen, was geduldig en schetste een positief beeld van hem aan collega’s.
Cultuurtolk
Zijn eigen geschiedenis heeft Andy geïnspireerd ‘Lokaal 0’ te beginnen, vernoemd naar het straflokaal waar Andy zelf uren doorbracht. Lokaal 0 biedt onder meer begeleiding bij het onderwijs aan nieuwkomers en kinderen en gezinnen met een migratieachtergrond. Ook de methode van de organisatie is gebaseerd op de persoonlijke ervaringen van Andy. “Wij zien onszelf als ‘cultuurtolk’. Wij proberen begrip te kweken tussen partijen door cultuurverschillen te benoemen en bespreekbaar te maken.”
Voorbeelden van die cultuurkloof zijn er legio. Kinderen uit een andere cultuur die geen eten meekrijgen naar school. Is dat ouderlijke desinteresse of zelfs verwaarlozing? Niet als een gezin gewend is om samen tussen de middag warm te eten en daarom wacht totdat hun kind thuis is. Of: ouders komen nooit naar school. Lekker betrokken ben je dan! “Maar als je in een situatie zit dat voeden belangrijker is dan opvoeden, heb je misschien geen andere keuze.”
Verstorend gedrag
Andy komt zelf uit een land waar het woord voor onderwijs ook de betekenis van opvoeden in zich draagt. Leerkrachten zijn er niet om kennis en vaardigheden over te dragen, maar om kinderen wegwijs te maken in het leven. Ouders bemoeien zich daar niet mee. “Stel dan dat je als kind met al je emoties in Nederland komt en opeens als ‘leerling’ in een onderwijssysteem moet functioneren, dan is het niet zo vreemd dat je daar moeilijk aan went en verstorend gedrag in de klas gaan vertonen. Denk aan een zekere onrust, overgevoeligheid en ruzie, uitmondend in verzuim.”
De oplossing ligt bij de persoonlijke benadering van het kind. Zorg voor een warm bad. Laat eerst zien hoe leuk onderwijs kan zijn, zelfs als je daarbij moet accepteren dat je op dat moment niet de volledige potentie van die leerling benut. Faciliteer de moedertaal en doe kennis op over zijn of haar herkomst. Andy: “Ik ben groot voorstander van een uitgebreide cultuursensitieve intake. Maar er zijn meer goede initiatieven. Een school in Hoorn heeft elke week vast een cultuurtolk in de school lopen die een brugfunctie vervult tussen school, ouders en leerling. Er zijn ook leerkrachten die bij gezinnen thuis op de koffie gaan. Het zijn in mijn ogen allemaal manieren om culturele muren te doorbreken en curltuursensitief – passend – onderwijs te bieden.”
De scholen uit het SWV kunnen gebruik maken van de kennis van Lokaal 0. Neem contact op met je consulent als je een vraag hierover hebt. Meer weten over Lokaal 0? Kijk op www.lokaalnul.nl
