Kleuters die nog niet zindelijk zijn, de Nederlandse taal niet spreken, niet in de kinder- en/of peuteropvang zijn geweest en niet weten hoe zij zich moeten gedragen in een groep; die kleuters kunnen een (te) grote belasting vormen voor leerkrachten van groep 1/2 en hen een gevoel van onmacht geven. “Het probleem is dat deze groep bepaalde basisvaardigheden mist. De laatste tijd zien we dat dit maatschappelijke fenomeen toeneemt. Dat was voor het samenwerkingsverband een signaal om in breed verband een oplossing te gaan zoeken”, aldus Tanja Molenaar, die samen met Angelique de projectleiding heeft.
Een bijzondere kerndoorbroken bijeenkomst
De situatie werd voor het eerst aangekaart in het kernoverleg Beverwijk+. Na een oriënterende netwerksessie leidde dat tot een kerndoorbroken bijeenkomst in mei 2024, waarbij alle scholen uit Beverwijk aanwezig waren. Tanja: “Dat alleen al was bijzonder. Al snel gingen de gedachten uit naar een voorziening van het SWV, waarbij deze doelgroep voor een bepaalde periode extra ondersteuning krijgt. Een projectgroep met onder meer schoolbesturen, jeugdzorg, gespecialiseerd onderwijs en kinder- en peuteropvang werd gevormd om dit idee uit te werken. Dat is de Bovenschoolse Startklas geworden. In september zijn ook de scholen uit Heemskerk ingestapt.”
De Startklas is officieel op 3 februari begonnen. OBS De Sterrekijker in Beverwijk heeft als gastschool hiervoor een ruimte beschikbaar gesteld. De bedoeling is dat kinderen in twee periodes van tien weken drie dagen per week een aangepast programma volgen. Tanja: “We maken een plan per kind, een leerlingkaart. Maar ga er maar vanuit dat we veel op basisvaardigheden en taal gaan sturen.” Angelique: “Een leerkracht, onderwijsassistent en orthopedagoog zijn samen verantwoordelijk voor het reilen en zeilen in de groep. Dat onderwijs en jeugdzorg samenwerken is niet uniek, maar dat zij dat zo direct – zeg maar – op de werkvloer doen, is dat wel. Binnen het onderwijs kunnen we nu ook gebruikmaken van de ontwikkeltools vanuit jeugdzorg. Dat is heel leerzaam. Tot slot is ook een IB’er deels toegevoegd aan de Startklas.”
Het complete plaatje
Onderdeel van de aanpak is dat ook de ouders nauw betrokken worden bij de Startklas. Immers, een deel van de bagage die de kleuters mee naar school nemen is afkomstig van de ouders. Kunnen zij thuis zaken dusdanig veranderen dat het een positieve invloed heeft op hun kind en het effect van de Startklas versterkt wordt? Angelique: “Dat gesprek gaat de orthopedagoog aan met de ouders. Zo krijg je een compleet plaatje.” Voorlopig zijn drie kleuters, die nog vier moeten worden, ingestroomd in de Startklas. De verwachting is dat dit aantal gestaag zal groeien, naarmate het initiatief meer bekendheid krijgt, tot maximaal twaalf kinderen.
Een tijdelijk initiatief
Los van het directe resultaat dat de Startklas heeft op de betrokken kinderen (en de verlichting die het geeft voor leerkrachten) zorgt het ook voor een ander ‘leereffect’. De bedoeling is dat de ervaringen die hier worden opgedaan met deze doelgroep breed gedeeld worden. Daarvoor worden periodiek kerndoorbroken overleggen georganiseerd. Het moet ertoe leiden dat leerkrachten minder handelingsverlegen worden, als zij te maken krijgen met jonge kinderen die nog niet voldoende schoolrijp zijn. Tanja: “ Voorlopig is de Startklas er voor drie jaar. Uiteindelijk wil je dat deze voorziening weer overbodig wordt. Alle kinderen naar een thuisnabije, reguliere school, dat is de essentie van inclusief onderwijs, daar maken we ons met elkaar hard voor. Maar dan moeten scholen en leerkrachten hier wel goed op toegerust zijn.”
Foto: Startersklas
Fotobijschrift: Tanja Molenaar en Angelique de Vries.